Nagihan KALSIN

Türkiye, sıhhat hizmetlerin­de yapay zekâ takviyeli sis­temlerle değerli bir dönü­şüm sürecine giriyor. Manyetik rezonans (MR)ve bilgisayarlı to­mografi (BT) üzere tıbbi görüntüle­me sistemlerinde gereksiz kullanı­mı azaltmayı amaçlayan projeler, hem ekonomik hem de tıbbi açıdan büyük kazanımlar sağlıyor.

Türki­ye Sıhhat Data Araştırmaları ve Ya­pay Zekâ Uygulamaları Enstitüsü (TÜYZE) Lideri Prof. Dr. Hakkı Muammer Karakaş’ın verdiği bilgi­ye nazaran, Türkiye’de her yıl yaklaşık 50 milyon MR ve BT çekimi gerçek­leştirilirken, bunun 5 milyonunun gereksiz olduğu öğrenildi. Gerek­siz görüntülemelerin önüne geç­mek gayesiyle Bilkent Şehir Hasta­nesi’nde başlatılan pilot projelerle yapay zekâ takviyeli yeni sistemler geliştiriliyor. Bu sistemler, hekim­lerin gerçek ve ihtiyaca uygun görüntüleme istemlerinde bulun­masını sağlamayı hedefliyor.

Teleradyoloji ile 4,4 milyar TL tasarruf sağlanacak

Yapılan araştırmalar, Türkiye’de gerçekleştirilen MR ve BT tara­malarının yaklaşık yüzde 10’unun gereksiz, yüzde 48’inin ise yan­lış istem sonucu yapıldığını orta­ya koyuyor. Bu durum, sıhhat har­camalarında gereksiz yük oluştu­rurken, birebir vakitte hastalar için radyasyona maruz kalma ve sıhhat hizmetlerine erişimde gecikmele­re yol açıyor. Yapay zekâ sistemleri­nin yaygınlaşmasıyla birlikte yılda 1,7 milyar TL tasarruf sağlanacağı tabir edildi. Bu cins karar takviye sis­temleri, tıbbi görüntüleme süreçle­rini optimize ederek sıhhat kaynak­larının daha verimli kullanılması­na imkan tanıyor.

Türkiye’de sıhhat hizmetlerinde yapay zekâ kullanımının yaygınlaş­tırılmasıyla birlikte kıymetli kaza­nımlar elde ediliyor. Örneğin, Tele­radyoloji Sistemi sayesinde 20 mil­yondan fazla MR ve BT manzarası incelendi ve bu incelemeler sonu­cunda tabiplerin birçok gereksiz görüntüleme isteminden vazgeçti­ği görüldü. Bu sistemin, SGK büt­çesine yaklaşık 4,4 milyar TL tasar­ruf sağlayacağı öngörülüyor. Yapay zekâ takviyeli tıbbi karar dayanak sis­temleri sayesinde hastalar gereksiz tetkiklere yönlendirilmezken, he­kimlerin teşhis ve tedavi süreçleri daha aktif bir hale getiriliyor. Bu gelişmeler, hastaların daha süratli ve gerçek teşhis almasına imkan tanır­ken, sıhhat bütçesinin daha verimli yönetilmesine de katkıda bulunu­yor. Yapay zekâ tabanlı karar takviye sistemlerinin yaygınlaşması, gele­cekte sıhhat hizmetlerinde kaliteyi ve verimliliği daha da artıracak üzere görünüyor.

Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürü Özgür Sezer, yapay zekâ ve büyük bilgi analitiği konusunda kıymetli adımlar atıldığını söyledi.

Yapay zekâ dayanaklı sıhhat platformları geliyor

Yapay Zekâ Data Analitiği ve Mo­delleme Platformu’nun yakın za­manda faaliyete geçirileceğini be­lirten Sezer, bu platformun akade­misyenlere ve klinisyenlere açık olacağını vurguladı. Yeni platform, sentetik bilgi üretme yeteneği sa­yesinde araştırmacıların gerçek hasta datalarına erişmeden, güven­li bir formda yapay zekâ modelle­ri geliştirmesine imkan tanıyacak. Akademisyenler, platform üzerin­den kendi modellerini oluşturabi­lecek, test edebilecek ve sıhhat veri­leriyle entegre çalıştırabilecekler. Bu platformun tıpkı vakitte taşınabilir versiyonunun da geliştirileceği be­lirtiliyor. Böylelikle araştırmacılar ve sıhhat profesyonelleri, yapay zekâ tabanlı tahlilleri her yerden yapa­bilecek.