Antarktika’nın uçsuz bucaksız buzlu yerlerinde, dünyanın geri kalanından büsbütün kopmuş bir formda misyon yapan araştırmacılar ortasında beklenmedik bir tansiyon ortaya çıktı. Güney Afrika’nın denetimindeki SANAE IV araştırma üssünde yaşanan fizikî akın, cinsel taciz ve vefat tehditleri bir e-postayla gün yüzüne çıkınca, izole ömrün karanlık yüzü bir kere daha gündeme geldi.
Araştırma grubu, Antarktika’nın Queen Maud Land bölgesindeki üste 13 ay boyunca izole bir formda çalışıyor. Dünya ile temasın neredeyse büsbütün kesildiği bu süreç, çoklukla macera dolu bir bilimsel vazife olarak görülse de, işlerin berbata gitmesi durumunda riskler süratle artıyor. Geçtiğimiz hafta yayılan bir e-posta, bu izole ortamın artık bir “korku atmosferine” dönüştüğünü argüman etti. E-postada bir meslektaşın fizikî taarruz gerçekleştirdiği ve vefat tehditleri savurduğu tabir edilirken, mağdurların güvenlik korkularının önemli bir boyuta ulaştığı aktarıldı.
“[Adı gizli tutulan] kişi fizikî ataklar gerçekleştirmiş, vefat tehditleri savurarak endişe ve sindirme ortamı yaratmıştır” tabirleri, üssün sakinliğini ve güvenliğini tartışmaya açtı. E-postada ayrıyeten mağdurun kendi güvenliği hakkında derin kaygılar taşıdığı ve öbür bir kurban olma ihtimalinden korktuğu açıkça belirtildi.
Antarktika üzere şiddetli şartlarda uzun periyodik izolasyon, insan psikolojisini önemli biçimde zorlayabiliyor. Tecrit ve monotonluk, bireylerin gerilim düzeylerini artırarak çatışmalara yer hazırlayabiliyor. Bu olay, hava şartlarına bağlı bir misyon değişikliği sırasında yaşanan uyuşmazlıktan kaynaklanmış üzere görünüyor. Fakat, bu tansiyonun bir vefat tehdidine kadar ilerlemesi, araştırma istasyonlarında çalışan grupların dayanıklılığını ve ruhsal takviyeye duyulan muhtaçlığı tekrar gündeme taşıyor.
Antarktika’daki geçmiş suçlar
Antarktika, kabahat oranlarının son derece düşük olduğu bir yer olarak bilinir. Lakin izolasyonun doğurduğu gerilim, kıta üzerindeki araştırma istasyonlarında vakit zaman trajik olaylara yol açabiliyor. Örneğin 1984 yılında bir Arjantinli araştırmacının istasyonu yakması, 1996’da ABD üssünde yaşanan çekiç kavgası ve hatta 1959’da Rus Vostok istasyonunda bir satranç maçı sonrası yaşandığı argüman edilen baltalı saldırı, kıtada yaşanan tansiyonların berbat sonuçlarını gözler önüne seriyor.
İddialar üzerine başlatılan soruşturmalar hala devam ediyor. Fail olduğu belirtilen kişinin pişmanlık duyduğu ve ruhsal değerlendirmeden istekli olarak geçtiği rapor edildi. Lakin takımın, programlarına uygun olarak Aralık ayında üsten ayrılması bekleniyor. Daha evvel yaşanan misal olaylar göz önüne alındığında, Antarktika’daki araştırma programlarının idaresinde ruhsal dayanak ve kriz idaresi protokollerinin eksikliğinin giderilmesi gerektiği açıkça görülüyor.
Mevcut durum, izolasyon altında çalışan araştırmacılar için daha fazla takviye sağlanmasını ve bu çeşit olayların tekrarlanmasını önleyecek düzenlemelerin yapılmasını gerektiriyor. Antarktika’nın, bilimsel keşifler için sunduğu cazibe kadar insan psikolojisini zorlayan yapısı, yeni bir tartışma konusu olmaya devam edecek üzere görünüyor.
